324–337 | Samodzielne rządy Konstantyna I |
313 | Edykt Mediolański – wolność wyznawania chrześcijaństwa |
ok. 320 | Wystąpienie Ariusza |
324 | Przeniesienie stolicy cesarstwa do Konstantynopola |
Twórczość biskupa Euzebiusza z Cezarei, autora pierwszej Historii Kościoła i Kroniki | |
325 | Sobór w Nikei – potępienie herezji ariańskiej |
346 | Śmierć Atanazego Wielkiego |
361–363 | Panowanie Juliana Apostaty |
363–364 | Panowanie Jowiana |
364–378 | Panowanie Walensa |
373 | śmierć Atanazego, biskupa Aleksandrii, autora m.in. pierwszego żywotu świętego (sw. Antoniego) |
378–395 | Panowanie Teodozjusza Wielkiego |
herezja Apolinarego, biskupa Laodikei, poprzednika Nestoriusza (jedność osoby Chrystusa w dwóch naturach, ludzkiej i boskiej) | |
381 | I Sobór w Konstantynopolu; potępienie apolinaryzmu |
Działalność Ojców Kapadockich: Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nazjanzu, Grzegorza z Nyssy oraz Cyryla Jerozolimskiego i Szkoły Antiocheńskiej: Diodora z Tarsu i Ewagriusza Pontyjskiego |
395 | Ostateczny podział Imperium Romanum |
kontynuacja instytucji państwa rzymskiego opartych na prawie rzymskim; łacina językiem urzędowym; czynnik integrujący - chrześcijaństwo; orientalizacja życia | |
395–408 | Panowanie Arkadiusza; Hunowie przekraczają Dunaj; najazd Wizygotów pod wodzą Alaryka; bunt Gotów; spór cesarza z biskupem Janem Chryzostomem |
408–450 | Panowanie Teodozjusza II (Kaligrafosa); utworzenie uniwersytetu w Konstantynopolu; ślub cesarza Walentyniana z Eudoksją, córką Teodozjusza; Kodeks Teodozjusza; Attyla i Bleda, królowie Hunów zrywają pokój z Konstantynopolem; najazd Attyli |
410 | Złupienie Rzymu przez Alaryka |
428 | Herezja Nestoriusza, patriarchy Konstantynopola (dualizm natury Boskiej i ludzkiej implikuje istnienie dwóch osób Chrystusa, zaprzecza boskości Marii) |
431 | Sobór w Efezie; potępienie nestorianizmu |
Twórczość historyka Olimpiodora z Teb, autora Historii; Historie Kościoła Sokratesa Scholastyka i Sozomenosa; twórczość Teodoreta, biskupa Kirry, autora m.in. Historii kościoła (do 428) | |
438 | Ogłoszenie tzw. Kodeksu Teodozjusza |
448 | Poselstwo do Attyli Maksymina i Priskosa Panitesa, autora Historii bizantyńskiej i dziejów Attyli |
451 | Sobór (IV) w Chalcedonie - potępienie monofizytyzmu (jedna natura Chrystusa, zarazem boska i ludzka) i nestorianizmu |
450–457 | Panowanie Marcjana i Pulcherii; 28 kanon o równości patriarchy Konstantynopola z biskupem Rzymu |
457–475 | Panowanie Leona I, koronowanego przez patriarchę; działalność Akademika Proklosa; wojna z Wandalami (zajmują Sycylię, Sardynię i Trypolitanię); Historia Priskosa |
476 | Upadek Zachodniej części Imperium Romanum |
491–518 | Panowanie Anastazjusza I |
Twórczość Zosimosa autora Nowej Historii | |
Stefana z Bizancjum słownik geograficzny Ludność miejscowa | |
527–565 | Panowanie Justyniana I Wielkiego |
twórczość pisarska Prokopiusza z Cezarei (Historia wojen, O budowlach, Historia sekretna) ; Kodeks, Digesta, Instytucje – Corpus Iuris Civilis Justyniana; Agapetosa Wykład przestróg | |
Walki z Persami wodzów Belizariusza i Narsesa; opanowanie pd.Hiszpanii, Italii i Sycylii | |
529 | Zamknięcie Akademii Platońskiej - symboliczny koniec epoki pogańskiej |
Rozwój pieśni liturgicznych i poezji rytmicznej – troparia, kontakia, śpiewy antyfoniczne, hymny akatisty (kanony); twórczość poetycka Romanosa Melodosa (zm. ok. 550) – hymn Dziewica rodzi dziś Władcę świata i prawdopodobnie Akatistos do Matki Bożej | |
532 | Bunt NIKA, stronnictw cyrkowych |
535 | Zamordowanie Amalasunty, córki Teodoryka Wielkiego na zachodzie; interwencja Justyniana w Italii |
532–537 (562) | Uroczysta inauguracja przebudowanego Kościoła Mądrości Bożej (Aja Sofija), powtórna po odbudowie zawalonej kopuły |
541 | ostatni „konsul” rzymski – Bazyliusz |
Twórczość Ewagriosa Scholastyka, autora Historii Kościoła; pierwsza Kronika powszechna Jana Malalasa – wzór kronikarstwa do XII w.; pisma hagiograficzne (zbiory żywotów świętych - menajów, akta męczenników, apokryfy); twórczość (częściowo w kojne) Petrosa, prawnika i polityka, autora Dziejów i O organizacji państwa; twórczość Jana Lidosa, autora m.in. O urzędach państwa rzymskiego; Agatiasza Scholastyka, autora O panowaniu Justyniana; filozofa Jana Filoponosa, twórcy koncepcji triteizmu (uznanie trzech osób i natur Boga), gramatyka, matematyka; | |
Twórczość poetycka Pawła Silentiariosa, autora ekfraz i epigramatów; twórczość Agatiasza Scholastyka, epigramatyka (erotyki, ekfrazy, wotywne, nagrobne), Juliana z Egiptu | |
Kosmasa Indikopleustesa Topografia chrześcijańska | |
565–578 | Panowanie Justyna II, syna siostry Justyniana, Wigilancji; najazd arian Longobardów i zajęcie Italii północnej; najazdy Persów; pojawienie się Turków nad Morzem Kaspijskim |
575 | Bitwa w Melitene i zwycięstwo Justyniana nad Chosroesem |
578–82 | Panowanie Tyberiusza; wojny i najazdy barbarzyńców (Persowie, Awarowie) |
582-602 | Panowanie Maurycjusza rodem z Kapadocji; utworzenie egzarchatu Rawenny; |
Twórczość Menandra Protektora, autora Historii (okres 558–582); Teofanesa Bizantyńczyka, autora Pism Historycznych (okres 566–582); Jana Epifaneusa, autora Historii (okres 571–593); pisarstwo Hezychiusza (Historia rzymska i powszechna, Onomatolog, wykaz sławnych pisarzy - epitome); Jana Klimaksa Drabina do raju – początki ascetyki (Symeon Słupnik i Doroteos z Gazy); twórczość Dionizego Pseudo-Areopagity, autora m.in. O imionach Bożych i Teologii mistycznej | |
602 | Bunt stronnictw cyrkowych przeciw cesarzowi; Zieloni obwołują Fokasa; egzekucja Maurycjusza i jego 5 synów |
602–610 | Panowanie Fokasa; Chosroes wydaje cesarzowi wojnę; bunt wojsk syryjskich; kryzys cesarstwa; Bizancjum płaci haracz chaganowi Awarów; Zieloni zrwacają się przeciw cesarzowi; krwawe zamieszki w stolicy; uznanie oprymatu tronu Piotrowego (kolumna Fokasa w Rzymie) |
610–641 | Panowanie Herakliusza; zwycięskie kampanie przeciw Słowianom, Persom i Awarom; ustalenie granic na Dunaju; odzyskanie terenów Azji Mn.; nowy podział cesarstwa - temy; reforma aparatu biurokratycznego; przyjęcie tytułu greckiego - basileus; język grecki wypiera łacinę; hellenizacja cesarstwa |
Kronika Wielkanocna; twórczość poetycka Jerzego Pizidesa, autora m.in. poematu Sześć dni stworzenia świata w jambach; | |
Historia świata i Listy Teofilakta Symokatty (kontynuacja Menandra) | |
Działalność filologa Jerzego Chojroboskosa, pisma o prozodii, wzorach odmian, objaśnienia gramatyczne | |
Zdobycie Jerozolimy przez Persów (614); najazdy Słowian (Peloponez, Kreta) | |
Twórczość hagiograficzna, homiletyczna i poetycka Sofroniosa, patriarchy Jerozolimy; hagiografia Leontiosa z Neapolis na Cyprze | |
635 | Najazd Arabów; upadek Damaszku |
637 | Zdobyvie Jerozolimy przez Arabów; zajęcie ziem perskich |
Spory z monofizytami; monoteletyzm (uznanie jednej woli w Chrystusie i jednej energii - monoenergizm) | |
Kronika świata Jana Antiocheńczyka | |
641 | Współrządy Herakliusza Konstantyna i Herakliusza Herakleonasa |
641–668 | Panowanie Konstantyna III (Konstansa II) Pogonatusa |
Arabowie zajmują Egipt i Libię, Cypr, Rodos i Kretę | |
648 | Edykt (Typos) zakazujący dyskusji chrystologicznych |
653 | Uwięzienie papieża przez namiestnika Rawenny i wywiezienie go do Konstantynopola |
662 | Męczeńska śmierć Maksyma Wyznawcy, autora pism teologicznych, egzegetycznych, ascetycznych – najwybitniejszy teolog VII w. |
663 | Wizyta cesarza w Rzymie |
668–685 | Panowanie Konstantyna IV |
678 | zwycięstwo nad flotą arabską dzięki użyciu „ognia greckiego” |
osiedlanie się Bułgarów nad dolnym Dunajem | |
680–81 | VI Sobór powszechny w Konstantynopolu; potępienie monoteletyzmu |
685–695 | Panowanie Justyniana II; pokój z Arabami; ujarzmienie Słowian; rozbudowa systemu temów (przesiedlenia ludności) |
691–692 | Sobór powszechny w Konstantynopolu |
powstanie przeciw cesarzowi; detronizacja i obcięcie nosa | |
695–698 | Panowanie Leoncjusza; podbój egzarchatu Kartaginy przez Arabów |
698–705 | Panowanie Tyberiusza II |
705 | Słowianie i Bułgarzy pod murami stolicy (Chan Terbel i okaleczony Justynian II Rinotmetos) |
705–711 | II rządy Justyniana II; Terbel cezarem; oślepienie patriarchy Kallinikosa; karne złupienie Rawenny; |
Arabowie zajmują Ceutę i Tianę w Azji Mn.; ekspedycja karna na Chersonez (miejsce wygnania cesarza) |
Twórczość poetycka Andrzeja z Krety (ok. 660–740), twórcy pieśni chóralnych - kanonów (Wielki Kanon, 250 strof) | |
Rozkwit hagiografii, zwłaszcza żywotów świętych, ascetów | |
711–713 | Panowanie Bardanesa Filipikosa, zwolennika mototeletyzmu; bunt armii |
713–715 | Panowanie Anastazjusza II; przygotowywanie stolicy na wypadek najazdu Arabów, bunt w armii na Rodos |
715–716 | Panowanie Teodozjusza (wyniesiony na tron wbrew woli) |
717–740 | Panowanie Leona III zwanego Isauryjskim „założyciela dynastii syryjskiej”; odparcie Arabów, ujarzmienie Bułgarów; ograniczenie wpływu mnichów, reforma armii, centralizacja władzy |
717–718 | Oblężenie Konstantynopola przez Arabów |
Akta męczenników: sześćdziesięciu męczenników z Jerozolimy | |
726 | Ogłoszenie Eklogi, wyboru z Kodeksu Justyniana; Nomos georgikos (prawo rolnicze); |
Początki sporu ikonoklastów i ikonodulów; Germanos, patriarcha Konstantynopola (zm. 733), autor pism teologicznych i poetyckich (stichera), oraz Jan z Damaszku, Ojciec Kościoła, teolog i poeta, autor kanonów (Osiem tonów), prawdopodobny autor romansu chrześcijańskiego Barlaam i Jozafat, bronią kultu ikon | |
740–775 | Panowanie Konstantyna V Kopronymosa i Leona IV |
742 | Kosmas Melodos biskupem Majuma pod Gazą, autor kilkunastu kanonów |
746 | Rozgromienie floty arabskiej pod Cyprem |
751 | Longobardowie zajmują egzarchat Rawenny |
763 | Zwycięstwo nad Bułgarami pod Anchialos |
Prześladowania zwolenników ikon - monachomachia | |
775–780 | Panowanie Leona IV Chazarskiego |
780–797 | Panowanie Konstantyna VI |
787 | VII Sobór powszechny w Nikai: obłożenie klątwą obrazoburców pod wpływem matki cesarza, Ireny; opozycja cesarza |
797 | Zamach stanu Ireny; oślepienie Konstantyna |
797–802 | Panowanie Ireny; nacisk Arabów i Bułgarów |
798 | Reforma reguły Klasztoru Studios Teodora Studyty, radykalnego przeciwnika cezaropapizmu; obrońcy kultu ikon, autora mów, pism apologetycznych, katechez i 550 listów – perła epistolografii Bizancjum, oraz 19 idiomelów, licznych sticherów, kanonów oraz epigramów |
800 | Koronacja Karola Wielkiego w Rzymie przey papieża Leona III |
806 | Nikefor Patriarcha (758–829) patriarchą Konstantynopola, autor m.in. rozpraw teologicznych i kronik: Zwięzły zarys historii, Zwięzła kronika, traktatów i pism teologicznych, kanonów poetyckich |
810 | śmierć Jerzego Synkellosa, autora kroniki Ekloge chronograficzna |
Teofanesa Wyznawcy Kronika (kontynuacja Synkellosa) - datacja wg ery aleksandryjskiej (od 5493 p.n.e.) | |
802–811 | Panowanie Nikifora; |
803 | Układ z Karolem Wielkim; potwierdzenia praw Bizancjum do Dalmacji, Istrii i pd. Italii |
807 | Zwycięstwo nad Słowianami pod Patras |
811 | Śmierć cesarza w bitwie z Bułgarami (chagan Krum pijał z jego czaszki) i krótkie rządy jego syna Stawrakiosa |
811–813 | Panowanie Michała Rangabe; uznanie cesarskiego tytułu Karola, ale NIE jako cesarza Rzymu |
813 | Klęska w bitwie z Bułgarami pod Adrianopolem; usunięcie się cesarza, wykastrowanie jego synów |
813–820 | Panowanie Leona V Armeńczyka; generała temu Anatolikon |
815 | Synod potępia postanowienia soboru nicejskiego z 754 i nakazuje zniszczyć ikony |
Spisek i zamordowanie cesarza; wykastrowanie jego 4 synów | |
820–829 | Panowanie Michała II Jąkały; zakaz dyskusji religijnych |
821 | Powstanie ludności Azji Mn. pod wodzą Tomasza; oblężenire stolicy |
826 | Arabowie zajmują Kretę |
821 (829)–842 | Panowanie Teofila; |
838 | Arabowie zdobywają Ancyrę i Amorion |
842–867 | Panowanie Michała III (początkowo rządy jego matki Teodory i ministra skarbu Teoktista) |
Zwięzła kronika Jana Monachosa | |
843 | Synod przywraca kult ikon (ale nie wyobrażeń rzeźbionych) |
847 | Ignacy (syn Michała Rangabe) patriarchą |
Próby wykorzenienia herezji paulicjan w Azji Mn. (sekta bogomiłów, ruch katarów i albigensów) | |
856 | Przewrót pałacowy; zabójstwo Teoktistosa, odsunięcie Teodory |
858 | Wygnanie Ignacego, powołanie na tron patriarchy Focjusza, autora Biblioteki |
Twórczość gramatyka Teognostosa, autora Poprawnej pisowni | |
Działalność Leona Filozofa (Matematyka) | |
862 | Bardas współcesarzem; odrodzenie uniwersytetu na czele z Focjuszem |
863 | Zwycięstwo nad Arabami; odparcie ataku Waregów na stolicę |
Działalność misyjna Cyryla i Metodego | |
864 | Przyjęcie chrztu przez chagana Bułgarów |
867 | Początki sporu o „Filioque”; sobór w Konstantynopolu obkłada klątwą papieża |
śmierć Kasji, jedynej znanej poetki Bizancjum |
867–886 | Panowanie Bazylego I Kefalasa (i jego trzech małych synów, Konstantyna, Leona (VI) i Aleksandra) – dynastia macedońska |
VIII sobór w Konstantynopolu (ekumeniczny) wyklina Focjusza | |
Początki państwa serbskiego | |
870 | Arabowie zajmują Maltę |
871 | Zwycięstwo nad paulicjanami |
878 | Arabowie zdobywają Sycylię |
Biografie męczenników kultu ikon (Martyrium św. Stefana) | |
875 | Odwołanie z wygnania Focjusza; został ponownie patriarchą po śmierci Ignacego |
886–912 | Panowanie Leona VI Filozofa |
Wydanie zbioru praw Basilika; umacnianie administracji i systemu zarządzania, reorganizacja temów | |
893 | śmierć Focjusza, uczonego, poety, teologa, autora m.in. Rozprawy o tajemnicy Ducha świętego, pism egezegetycznych, historycznych, listów (ponad 260) oraz Tysiącksięgu (Biblioteka) i Słownika, a także zbioru przysłów |
Powstanie zbioru Kefalasa: Antologia Palatyńska | |
894 | Car Symeon zwycięża wojska bizantyńskie; cesarz wzywa na pomoc Madziarów (zwanych Turkami), car - Pieczyngów |
904 | Zdobycie i spustoszenie Tesaloniki przez Arabów pod wodzą renegata Leona z Trypolisu; Jana Kameniatesa opowieść-pamiętnik Na zdobycie Tesaloniki |
911 | Traktat handlowy z Rusią |
912-913 | Panowanie Aleksandra i małoletniego syna Leona i Zoe Karbonopsiny, Konstantyna |
913–959 | Panowanie Konstantyna VII Porfirogenety, autora O ceremoniach dworu bizantyńskiego, O temach, O rządzeniu państwem, liczne zbiorowe dzieła encyklopedyczne |
Wojny z Bułgarami | |
919–944 | Roman Lekapenos współpanującym |
924 | Bułgarzy pod murami stolicy; śmierć Symeona i pokój z Bułgarami |
928 | Okres głodu; wyludnienie wsi |
931 | Zwycięstwa nad Arabami; zajęcie Edessy (mandilion) |
944 | Detronizacja Lekapenosa prze jego czterech synów współpanujących |
śmierć Aretasa, arcybiskupa Cezarei, autora scholiów do pism m.in. Ojców Kościoła, komentarzy, listów | |
945 | Zamach stanu Konstantyna; odsunięcie synów Lekapenosa |
Twórczość historyczna Józefa Genezjosa, autora Historii cesarzy; twórczość historyczna Symeona Magistra (Kronika powszechna); | |
Działalność Symeona Metafrastesa, autora parafraz żywotów świętych (Menologion), zbioru sentencji, mów | |
Powstanie Księgi Suda - encyklopedii (12000 haseł) | |
959–963 | Panowanie Romana II Młodszego; |
Odbicie Krety z rąk Arabów prze Nikifora Fokasa; Teodozjosa panegiryk Zdobycie Krety | |
963–969 | Panowanie Nikifora Fokasa (współpanujący Bazyl II i Konstantyn VIII (kilkuletni chłopcy) |
Kronika Kontynuacja Teofanesa (do 961); Kontynuacja Jerzego ? | |
965 | Zdobycie Tarsu na Arabach; opanowanie Cypru |
969 | Zdobycie Antiochii |
Napięte stosunki z cesarzem Ottonem Wielkim; spór o pd. Italię; zamordowanie cesarza z poduszczenia cesarzowej Teofano | |
969–976 | Panowanie Jana Tzimiskesa |
971 | Zwycięstwo nad Światosławem, księciem Kijowa |
972–975 | Zwycięskie kampanie przeciw Arabom |
972 | Cesarz Otton II poślubia księżniczkę Teofano |
976–1025 | Panowanie Bazylego II Bułgarobójcy (i Konstantyna VIII); |
976 | Uzurpacja Bardasa Sklerosa |
985 | Wyprawa przeciw Samuelowi, władcy Ochrydy; wojna domowa wszczęta przez Bardasa Sklerosa i Bardasa Fokasa |
Chrzest Rusi; Włodzimierz Kijowski poślubia Annę, siostrę cesarza | |
Leona Diakona Historia współczesna | |
ok. 990 | śmierć Jana Geometresa, poety, epigramatyka, autora hymnów |
1001-04 | Zwycięskie kampanie przeciw Bułgarom |
Pierwsze wersje eposu o Bazylim Dijenisie Akkritasie; pieśni cyklu akrytyckiego | |
1014 | Zwycięstwo nad Samuelem nad Strymonem (armia ślepców) |
Granice Bizancjum oparte o Dunaj i Eufrat - szczytowy okres cesarstwa Psellos o Bazylim: „Sam podejmował decyzje, sam ustalał lokacje wojsk. W sprawach cywilnych kierował się nie prawami pisanymi, lecz niepisanymi, które pochodziły z jego głowy” | |
1025–1028 | Panowanie Konstantyna VIII (ostatniego przedstawiciela dynastii macedońskiej) |
1028–32 | Panowanie Romana III Argyrosa (żonatego z Zoe, córką poprzedniego cesarza) |
1034–1041 | Panowanie Michała IV Paflagończyka (żonaty z wdową po Romanie, Zoe) |
Zbiór biografii żwiętych Menologion cesarskie | |
1041–42 | Panowanie Michała V Kalafatesa (adoptowany przez Zoe); próba usunięcia Zoe powstanie ludności i oślepienie cesarza |
1042 | Współrządy Zoe i Teodory |
1042–1055 | Panowanie Konstantyna IX Monomachosa (żonaty z Zoe); |
1043–1058 | Michał Kerularios (Cerulariusz) patriarchą Konstantynopola |
1043 | Uderzenie Rusów na Konstantynopol |
Pojawienie się Turków Seldżuckich | |
1046/47 | Pieczyngowie przekraczają Dunaj |
Twórczość poetycka Krzysztofa z Mityleny, autora Sinaksarionu; Jana Mauroposa Euchajtesa, autora epigramów | |
1054 | Konflikt z Rzymem; wyklęcie patriarchy Michała Kerulariosa i klątwa na papieża Leona IX – schizma kościołów |
1055–1056 | Panowanie Teodory |
1055 | Ekspansja Turków; upadek Bagdadu |
1056–57 | Panowanie Michała VI Stratiotikosa; bunt wojk azjatyckich na czele z Izaakiem Komnenosem; abdykacja cesarza |
1057–1059 | Panowanie Izaaka Komnena; znakomity wódz i dobry dyplomata |
Kampania przeciwko Pieczyngom | |
Zatarg z Kerulariuszem; konflikt władzy świeckiej i kościelnej; abdykacja cesarza po śmierci Kerulariusza | |
Kronika powszechna Jerzego Kedrenosa | |
1059–1067 | Panowanie Konstantyna X Dukasa; wprowadzenie sprzedaży posad urzędniczych |
1064 | Węgrzy zdobywają Singidunum (Belgrad); najazd Pieczyngów i Uzów na Grecję; Turcy zdobywają Bagdad |
1067 | Panowanie Ewdokii (współpanujący synowie: Michał, Andronik i Konstantyn) |
1067–1071 | Panowanie Romana IV Diogenesa (ożeniony z Ewdokią) |
1068 | Bitwa pod Manzikert; klęska wojsk bizantyńskich; cesarz w niewoli arabskiej (zdrada Andronika Dukasa) |
1070 | Zajęcie przez Turków Syrii i Palestyny |
1071–1078 | Panowanie Michała VII Dukasa Parapinakesa; Uwolniony przez Turków cesarz Roman, mimo gwarancji bezpieczeństwa pojmany i oślepiony |
Turcy wypowiadają wojnę Bizancjum; opanowanie terenów Azji Mn.; próba uzurpacji Jana Dukasa i jego syna Andronika. | |
1072 | Powstanie Słowian na Pólwyspie Bałkańskim stłumione przez Nikifora Brijeniosa; |
1076 | Koronowanie księcia Chorwatów na króla przez papieża Grzegorza VII |
Kryzys ekonomiczny cesarstwa | |
Michała Attaliatesa Kompendium pism prawniczych i Historia (do 1081); Kekaumenosa dziełko historyczne O dowodzeniu (Strategikon); Jana Ksifilinosa Ekscerpta z Historii rzymskiej Kasjusza Diona | |
Twórczość Michała Psellosa (1018–1096), wielkiego polihistora, autora m.in. Kroniki, pism i komentarzy teologicznych (idee neoplatońskie) oraz m.in. dzieł: encyklopedyczna Wszechnauka, trakaty O duszy, Kres życia, O ideach Platońskich; komentarze do pism Arystotelesa, elegie ku czci patriarchów, ok. 500 listów; poezja religijna i świecka | |
1078–1081 | Panowanie Nikifora III Botaniatesa |
Turcy organizują swoje państwo – Rum; bunt Aleksego Komnenosa (sojusz rodzin Komnenów, Dukasów, Paleologów i Melissenów) | |
Anonimowa Historia cesarzy |
1081–1185 | Dynastia Komnenów Rozkwit literatury bizantyńskiej, nawrót do wielkiej przeszłości klasycznej Grecji |
1081–1118 | Panowanie Aleksego I Komnenosa; dyplomata i wódz |
Twórczość historyczna Jana Skilitzesa, autora Kroniki; twórczość Nikifora Brijeniosa, autora dzieła Materiały historyczne w 4 ks. | |
Dramat religijny Christos Paschon (?) | |
1082 | Traktat z Wenecją; proces Jana Italosa, filozofa i pisarza, oskarżonego o nauczanie filozofii pogańskiej |
ok. 1090 | Teofilakt arcybiskupem Ochrydy, autor Komentarza do Psalmów, Przeciw Łacinnikom, Przeciw Żydom, zbioru homilii, podręcznika Wychowanie cesarskie |
1095/96 | I krucjata (Lotaryńczycy - Godfryd de Bouillon; Normanowie - Boemund i Tankred; Prowansalczycy - Rajmund hr. Tuluzy; inni - Robert ks. Normandii, Stefan hr. Blois, Robert hr. Flandrii); osłabienie emiratu Ikonium |
Powstanie pierwszego państewka łacińskiego – hrabstwa Edessy (Baldwin, brat Godfryda) | |
1099 | Zdobycie Jerozolimy przez łacinników |
1100 | Powstanie królestwa Jerozolimy |
1118–1143 | Panowanie Jana II Komnenosa, najstarszego syna Aleksego; próba buntu Anny Komneny, żony Nikifora Brijeniosa, siostry cesarza i ich matki, Anny Dalaseny; Anna Komnena pisze Aleksjadę |
Skrót historii i Epitome Jana Zonarasa | |
1126 | Potwierdzenie przywilejów Wenecji |
Ostateczne zwycięstwo nad Pieczyngami | |
poemat dydaktyczny Spaneas | |
1137 | Wyprawa przeciw Małej Armenii; zdobycie Antiochii i hołd Rajmunda z Poitiers |
1143–1180 | Panowanie Manuela I Komnenosa; orientacja filozachodnia, dążenie do monarchii uniwersalnej |
1147–49 | II krucjata (Ludwik VII Francuski i Konrad III Niemiecki) |
satyra Timarion czyli jego przygody | |
1171 | Saladyn pozbawia władzy kalifa fatymidzkiego w Egipcie |
Twórczość poetycka Michała Glikasa, autora Zbioru przysłów ludowych, Księgi historii, listów i Wierszy – jeden z pierwszych poetów tworzących w grece potocznej (wiersz polityczny) | |
Twórczość poetycka Teodora Ptochoprodromosa; satyry, dialogi, Katomyomachia, epigramy, wiersze religijne, pisma prozą w języku klasycznym i ludowym (wiersz polityczny); powieść poetycka Rodante i Dosikles | |
1175 | Eustatios metropolita Tesaloniki, teolog i filolog, autor O zdobyciu Tesaloniki przez Normanów (w 1185), zbioru homilii, pism ascetycznych, enkomiów; Komentarze do Iliady i Odysei; |
1175 | Michał Choniatis arcybiskupem Aten; autor listów, mów, poematu epickiego Teano |
Twórczość Jana Tzetzesa, autora listów, poematu Tysiączki, Scholia, Alegorii do Iliady i Odysei, Carmina Iliaca | |
1176 | Klęska wojsk bizantyńskich w wojnie z sułtanem Ikonium pod Miriokefalon |
Twórczość Konstantyna Manassesa, autora Przeglądu historii; Jana Kinamosa, autora dzieła historycznego zachowanego w wyciągu Epitome | |
1180–1183 | Panowanie Aleksego II Komnenosa (regencja matki, cesarzowej Marii z Antiochii i bratanka cesarza protosebastosa Aleksego Komnena; bunt Andronika Komnenosa, zarządcy Pontu; przejęcie przez Saladyna władzy nad Damaszkiem i Aleppo |
1182 | Zamieszki w Konstantynopolu, oślepienie protosebastosa Aleksego; Krwawy pogrom zamieszkałej w stolicy ludności łacińskiej |
1183–1185 | Panowanie Andronika I Komnenosa (zamordowanie poprzedniego cesarza) |
1185 | Zdobycie i złupienie Tesaloniki przez Łacinników; bunt w Konstantynopolu; zamordowanie cesarza |
Przygody Drosilli i Chariklesa Nikitasa Ewjenianosa; poemat Michała Haplocheira Dramation | |
O przygodach Hisminy i Hisminiasza ksiąg 11 romans prozą Efstatiosa Makrembolity | |
1185–1195 | Panowanie Izaaka II Angelosa |
1187 | Upadek Królestwa Jerozolimskiego |
1189 | III krucjata (Fryderyk I Barbarossa); zajęcie Ikonium |
1190 | Utonięcie Fryderyka I |
1191 | Zdobycie Akki przez krzyżowców Filipa Augusta Francuskiego |
1191-92 | Działania Ryszarda Lwie Serce; zawarcie pokoju z Saladynem |
Oślepienie cesarza przez jego brata Aleksego | |
1195–1203 | Panowanie Aleksego III Angelosa |
1202-03 | Organizacja IV krucjaty; doża Dandolo; Aleksy, syn Izaaka, prosi krzyżowców IV krucjaty o pomoc w odzyskaniu tronu |
17 lipca 1203 | Uczestnicy IV krucjaty pod murami Konstantynopola; ucieczka Aleksego III, wprowadzenie na tron Aleksego IV |
1203–1204 | Panowanie Izaaka II Angelosa (ponownie) i Aleksego IV Angelosa; powstanie w stolicy przeciw łacińskim sprzymierzeńcom cesarza; śmierć cesarza |
1204 | Panowanie Aleksego V Dukasa Murzuflosa |
13 kwietnia 1204 | Zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców; trzydniowe grabieże i mordy |
1217 | V krucjata (Andrzej II Węgierski i Leopold VI Austriacki) |
1218–1221 | Jean de Brienne, król Jerozolimy, organizuje nieudaną wyprawę na Egipt |
1228–1229 | Fryderyk II Barbarossa (wyklęty) przejmuje z rąk sułtana Egiptu Jerozolimę, Betleem i Nazaret; koronacja na króla Jerozolimy |
1244 | Ponowna utrata Jerozolimy |
1248 | VI krucjata (Ludwik IX Francuski); nieudana wyprawa na Egipt; niewola króla Francji |
1270 | VII krucjata; śmierć Ludwika IX |
1291 | Upadek Akki i Królestwa Jerozolimskiego |
1204–1205 | Rządy Baldwina I, hrabiego Flandrii |
1205–1216 | Rządy Henryka I, brata Baldwina |
1212 | Krucjata dziecięca |
1217 | Rządy Piotra de Courtenay |
1217–1219 | Rządy Jolanty (regencja) |
1221–1228 | Rządy Roberta de Courtenay |
1228–1261 | Rządy Baldwina II |
1204–1222 | Panowanie Teodora I Laskarisa, zięcia Aleksego III Angelosa, koronowanego na basileusa i autokratora Romejów |
1222–1254 | Panowanie Jana III Dukasa Watatsesa |
1254–1258 | Panowanie Teodora II Laskarisa |
1258–1261 | Panowanie Jana IV Laskarisa |
od 1204 | Panowanie Wielkich Komnenów: Aleksego i Dawida, wnuków Andronika I |
1204–1215 | Panowanie Michała I Angelosa |
1215–1230 | Panowanie Teodora Angelosa (Dukasa po matce, Komnenosa po babce) |
Pochwycenie Piotra de Courtenay, męża Jolanty | |
1230 | Klęska w wojnie z Bułgarią; niewola i oślepienie cesarza |
1230/31–1271 | Panowanie Michała II, nieślubnego syna Michała I Angelosa |
1252 | Michał II i Nikifor uznają zwierzchnictwo Jana Watatzesa i przyjmują tytuł despotesa. |
1271–1296 | Panowanie despotesa Nikifora I |
1296–1318 | Panowanie Tomasza (regencja Anny Paleolog-Kantakuzeny do 1313) |
1318–1323 | Panowanie Mikołaja Orsiniego |
1323–1335 | Panowanie Jana Orsiniego |
1335–1340 | Panowanie Nikifora II (regencja Anny Paleolog) |
od 1340 | Epir w granicach Bizancjum |
1348 | podbój Epiru przez Stefana Duszana |
1204–1207 | Rządy Bonifacego z Montserrat |
1224–1230 | Panowanie Teodora (władcy Epiru); koronowany na basileusa i autokratora Romejów |
1230–1240 | Panowanie Manuela, brata Teodora |
1240–1244 | Panowanie Jana Angelosa, syna Teodora |
1242 | Kampania Jana Watatsesa przeciw Tesalonice; Jan Angelos uznaje zwierzchnictwo Watatsesa i otrzymuje tytuł despotesa. |
1244–46 | Panowanie Demetriosa, syna Teodora |
od 1246 | Zajęcie Tesaloniki przez władcę Nikei, Jana Watatsesa; Andronik Paleolog namiestnikiem z ramienia cesarza Nikei |
1271–1296 | Rządy sebastokratora Jana I |
1296–1303 | Panowanie Konstantyna |
1303–1318 | Panowanie Jana II |
od 1318 | w granicach Bizancjum |
1348 | Podbój Tesalii przez Stefana Duszana |
1261 | Michał VIII, współcesarz despotatu Nicei, wraca na tron w Konstantynopolu |
1259–1282 | Panowanie Michała VIII Paleologa; próba porozumienia się z Zachodem; zaniedbanie aktywnej polityki na Wschodzie; osłabienie pozycji Bizancjum na Bałkanach (ekspansja Serbii) |
Zahamowanie ekspansji Turków; chanat mongolski w Persji w konflikcie z Egiptem | |
1282–1328 | Panowanie Andronika II Paleologa |
1288–1326 | Panowanie sułtana Osmana (Turcy Osmańscy) |
Kampanie katalońskie (wojska zaciężne) przeciw Turkom; bunt wojsk i spustoszenie Tracji | |
1311 | Katalończycy zdobywają hrabstwo Aten (powstanie państewka katalońskiego) |
1326–1362 | Panowanie sułtana Orchana (Turcy Osmańscy) |
1328–1341 | Panowanie Andronika III Paleologa |
1331–1355 | Panowanie w Serbii (cara) Stefana Duszana - apogeum potęgi serbskiej |
1341–1391 (kilkakrotnie) | Panowanie Jana V Paleologa |
1347–1354 | Panowanie Jana VI Kantakuzena |
1356 | Zajęcie Gallipoli; ekspansja Turków Osmańskich |
1362–1389 | Panowanie sułtana Murada I, wnuka Osmana |
1363 | Zdobycie Adrianopola przez Murada, wnuka Osmana |
1371 | Klęska wojsk ligi antytureckiej (Ludwik Węgierski, książęta sebscy, car bułgarski) nad Maricą; Jan V lennikiem sułtana |
1376–1379 | Panowanie Andronika IV Paleologa |
1389–1402 | Panowanie sułtana Bajazeta (Bajezyda) |
1389 | Klęska Serbów w bitwie na Kosowym Polu i uznanie zwierzchnictwa Turków |
1390 | Panowanie Jana VII Paleologa |
1391–1425 | Panowanie Manuela II Paleologa; próby uzyskania pomocy na Zachodzie wobec zagrożenia tureckiego |
1396 | Klęska krzyżowców w bitwie z armią Bajazeta pod Nikopolis; oblężenie Konstantynopola |
Bizancjum szczątkowe: Konstantynopol, kilka miast w Tracji, Saloniki, despotat Morei, kilka wysp | |
1400–1402 | Atak Tamerlana chana Mongolskiego na Turków; klęska sułtana Bajazeta w bitwie pod Ankarą; osłabienie potęgi państwa Osmanów |
1402–1421 | Panowanie sułtana Mehmeda I |
1421–1451 | Panowanie sułtana Murada II – odbudowa potęgi Osmanów |
1425–1448 | Panowanie Jana VIII Paleologa |
1438 | Sobór w Ferrarze (papież Eugeniusz IV) - próba doprowadzenia do unii kościołów |
1439– | Przeniesienie obrad Soboru do Florencji – Unia Florencka |
1444 | Klęska wojsk krucjaty i śmierć Władysława Warneńczyka |
1446 | Turcy na Peloponezie |
1449 | Opór Albańczyków przeciw Turkom pod wodzą Skanderbega |
1449–1453 | Panowanie Konstantyna XI Paleologa |
1451–1481 | Panowanie sułtana Mehmeda II Zdobywcy |
29 maja 1453 (wtorek/środa) | Upadek Konstantynopola po 53-dniowym oblężeniu |